Kritik görüşme! Biden ve Putin bir araya geldi

ABD Başkanı Joe Biden, 20 Ocak’ta göreve başladıktan sonra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le ilk kez bugün Cenevre’de bir araya geldi.

Geniş güvenlik önlemleri alınan Cenevre’de, iki lideri, İsviçre Cumhurbaşkanı Guy Parmelin ayrı ayrı karşıladı.

Zirvenin yapılacağı Cenevre Gölü kıyısındaki Villa La Grange otelinde iki lider zirve öncesi el sıkıştı.

Cenevre, ABD Başkanı olarak ilk yurt dışı turuna çıkan Biden’ın, NATO ve ABD-AB zirveleri için gittiği Brüksel’den sonraki durağı oldu.

Biden-Putin görüşmesinin ikili olması planlanmıyor. İlk aşamada Putin, Biden, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın hazır bulunacağı görüşmeye, daha sonra çoğunlukla danışmanlardan oluşan heyetlerin de katılması bekleniyor.

İki lider de görüşmenin ABD-Rusya ilişkilerinin daha istikrarlı ve öngörülebilir bir düzeye oturmasının ilk adımı olabileceğinin sinyallerini verdi.

Putin’den önce Cenevre’ye giden Rus ekipte yer alan Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rus devlet televizyonu Rossiya 1 TV’ye yaptığı açıklamada, iki lider arasındaki görüşmenin “çok zorlu” olacağını söyledi.

Zirvenin “tarihi olmayabileceğini” belirten Peskov, Putin’in “sorunları açıkça ve yapıcı bir şekilde dile getireceğini ve çözüm bulmaya çalışacağını” ifade etti.

Görüşmeyle ilgili büyük beklentilere girmemek gerektiğini vurgulayan Peksov, “Rusya-ABD ilişkileri çok zor. Ama iki liderin görüşme kararı alması ve sorunları açıkça konuşmaya başlaması bile kendi başına bir başarı” dedi.

Putin’in dış politika danışmanı Yuri Ushakov da “Herhangi bir anlaşmaya varılır mı, emin değilim” açıklaması yaptı.

Amerikalı yetkili: Büyük bir gelişme beklemiyoruz

İki ülke arasında siber saldırılar, ABD seçimine Rus müdahalesi, nükleer silahların kontrolü anlaşmasından Rusya’nın çekilmesi ve en önemlisi de Rusya’nın Ukrayna’nın bazı bölgelerini ilhak etmesi gibi konularda yaşanan gerilim sürüyor.

Biden’ın seyahati sırasında sırasında Air Force 1 uçağında gazetecilere konuşan üst düzey bir Amerikalı yetkili, “Bu görüşmede çok büyük dönüm noktası yaratacak bir gelişme olmasını beklemiyoruz” dedi.

Yetkili, ABD’nin bazı sorunlu alanların üzerinde çalışmak için yardımcılar ve danışmanlar atamayı hedeflediğini de söyledi.

Görüşme 4-5 saat sürecek

Görüşmenin dört ya da beş saat sürmesi planlanıyor.

Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesi, ikili ilişkilerde kırılma noktalarından biri oldu.

2015’te Rusya’nın ABD’nin desteklediği muhaliflere karşı Şam yönetimine destek olmak için Suriye’ye müdahalesi ve 2016’da Donald Trump’ın kazandığı seçimlere Rusya’nın müdahale ettiğine dair -Rusya’nın yalanladığı- iddialar, gerilimin büyümesine yol açtı.

Mart ayında Biden’ın yaptığı bir konuşmada Putin’e “katil” demesi üzerine Rusya, Washington’daki büyükelçisini geri çağırmıştı.

Nisan ayındaki olayın sebebi ise Washington’ın, 2016’daki ABD başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddiaları, siber saldırılar ve Ukrayna ile yaşanan gerilimin bir sonucu olarak Rusya’ya yönelik yeni yaptırım kararı aldığını açıklamasıydı. Yaptırımlar hem Rus hükümetinin ABD bankalarıyla yaptığı işlemleri içeriyor hem de başkanlık seçimlerine müdahale ettikleri suçlamasıyla 32 kişiyi hedef alıyor.

Bunun üzerine Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bu yaptırımlara karşılık verme kararı aldıklarını açıklamıştı. Buna göre hem ABD’li 10 diplomat sınır dışı edildi hem de ülkedeki ABD’li diplomatların bildirim yaparak görev yerlerinden 16 kilometreden uzağa seyahat etmelerine izin veren anlaşma iptal edildi. Amerikan Büyükelçi de Moskova’dan Washington’a döndü.

NATO Zirvesi’nin ardından düzenlediği basın toplantısında “katil” ifadeleri hatırlatılan Biden, önce soruyu geçiştirmeye çalışsa da sonra Putin’i “Zeki, zor ve değerini hak eden bir hasım” olarak niteledi, “katil” ifadesi ile ilgili olarak, “Yapmak üzere olduğumuz toplantı açısından çok da önemli olduğunu düşünmüyorum” dedi.

Uzun sürmesi beklenen görüşmede liderlerin birlikte yemek yemesi planlanmıyor. ABD’li yetkili, bu durumu “ekmeği bölüşmek yok” sözleriyle değerlendirdi. Görüşme sonrası iki lider ayrı ayrı basın toplantısı düzenleyecek.

Nisan ayında Ukrayna sınırında gerilim artmıştı

Rusya, Mart ortasından başlayarak Kırım’a ve Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesine askeri sevkiyat yaptı.

Ukrayna ve Batılı ülkeler, Rusya’nın sevkiyatına dair uyarılarda bulunmuş ve Amerikan askeri gemilerinin Karadeniz’e yöneldiği haberleri gelmişti.

Gerilimin tırmandığı dönemde ABD Başkanı Biden, Rus mevkidaşı Putin’e telefon etti. Bu, Biden’ın göreve geldikten sonra Putin’le ikinci telefon konuşması oldu. Biden, gerilimi azaltmak üzere ikili zirve teklifinde bulunmuş ancak Rus tarafı, teklifi düşüneceklerini açıklamıştı.

Nisan sonunda, iki lider için henüz bir ikili görüşme tarihi belirlenmemişken Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, haftalardır bölgede gerilimin yükselmesine neden olan Ukrayna sınırına yapılan askeri yığınağın geri çekileceğini açıkladı.

Hafta başında yapılan NATO zirvesinde ise Ukrayna’nın da ittifakın parçası olabileceğine dair açıklamalar geldi. Eski Sovyet ülkesi olan Ukrayna’nın NATO üyeliğinin gündeme gelmesi, Moskova’da tepkiyle karşılanıyor.

Bu konunun da Cenevre’deki görüşmede gündeme gelmesi bekleniyor.

Kaynak: BBC Türkçe